MR iç organ ve dokulari çok net ve ayrintili biçimde görüntüleyebilen bir yöntemdir. MR'da x isinlari yerine radyo dalgalari ve güçlü bir manyetik alan kullanilir. Bu teknik özellikle beyin tümörlerine ve bazi göz ve iç kulak hastaliklarina tani konulmasinda son derece yararlidir. Özel uzmanlik ve ekipman gerektiren bu teknik baska yöntemlerle görüntülenemeyebilen bazi yapilari görüntülemektedir.

S-MR en sik hangi amaçla kullanilir?

MR görüntülemesi beyin tümörleri, inmeler ve sinir sisteminin bazi kronik hastaliklarinin (örn. multipl skleroz) saptanmasinda en duyarli tekniktir. Demans ve hipofiz bezi hastaliklarinin degerlendirilmesinde de sikça kullanilir. MR ile gözdeki ya da iç kulaktaki küçük yapilar da incelenebilir.

S-Isleme nasil hazirlanmaliyim?

MR görüntülemesinde kullanilan güçlü manyetik alan vücuda yerlestirilmis her türlü metal nesneyi çekececektir. Bu nedenle islemden önce vücudunuzda kalça protezi, kalp pili (ya da yapay kalp kapagi), rahim içi araç (RIA), metal çivi, vida vs. gibi nesneler bulunup bulunmadigi konusunda sizden bilgi alinir. Kuskulu bir durum varsa metal nesneleri belirlemek için röntgen çekilebilir. Dolgular genellikle manyetik alandan etkilenmeseler de beyin ya da yüz bölgesine ait görüntüleri bozabilmektedir. Bu nedenle dolgulariniz ya da agizdaki teller konusunda da bilgi vermelisiniz. Islemden önce toka, mücevher, gözlük, isitme cihazi veya dis protezlerinizi çikarmaniz istenecektir.

Islemden önce allerjileriniz, geçirdiginiz ameliyatlar ve dogurgan çagdaki kadinlarda gebelik olasiligi konusunda bilgi alinacaktir. Bas bölgesinde MR uygulanirken bazi hastalar (yaklasik 20 hastadan 1'i) kapali yerde kalma korkusu yasayabilirler. Bu hastalarda sakinlestirici ise yarayabilir.

S-MR cihazi neye benzer?

Klasik MR cihazlari kapali silindirik bir miknatistan olusur. Hastanin her seferinde bu silindir içinde birkaç saniye boyunca hareketsiz yatmasi istenir. Bu durumda bazi hastalar kapatilmis olma hissine kapilirlar (klostrofobi). Günümüzde hastada kapali yerde kalma korkusu uyandirmayan, hastayi daha az çevreleyen yeni tasarimli MR'lar giderek daha sik kullanilmaktadir.

S-MR'in mekanizmasini anlatir misiniz?

Klasik radyografilerle (x isinlari), radyoizotop çalismalariyla ve hatta BT ile karsilastirildiginda MR görüntülemesinin önemli farki radyasyona gerek duymamasidir. Bunun yerine güçlü bir manyetik alan altinda, hidrojen atomlarinin çekirdeklerine, yani protonlara radyo dalgalari gönderilir. Önce uyarilan ve ardindan gevseyen protonlardan yayilan radyo dalgalari bilgisayarla görüntüye dönüstürülür. Vücudumuzda protonlarin en çok bulundugu yer sudaki hidrojen atomu oldugu için, MR görüntülemesi vücudun degisik dokularinda, su içerigi ve su dagilimi arasindaki farkliliklari gösterir. Bunun sayesinde, ayni organdaki farkli doku tipleri bile kolaylikla ayirt edilebilir. Normal bir MR görüntülemesinde her biri 2-15 dakika kadar süren 2-6 görüntüleme sekansi yer alir. Bu sekanslarin her birinin düzlemi ve kontrasti farklidir.

S- Islem nasil gerçeklestirilir?

Hasta rayli bir masaya yatirilir ve basinin üst kismina özel bir radyo anteni takilir. Hastaya pozisyon verildikten sonra teknisyen odadan çikar ve görüntüleme yapilir. Hasta özel mikrofon sistemi araciligiyla teknisyenle konusabilir. Bazi MR merkezlerinde islem sirasinda bir yakinin veya çocuklarin annebabalarinin odada kalmasina izin verilebilmektedir. Islem genellikle 15-45 dakika sürer, ancak ayrintili görüntüleme gerektiginde uzayabilir. Tam görüntüleme yapilirken hastanin birkaç saniye hareketsiz kalmasi istenir. Kimi zaman bazi dokularin ya da damarlarin daha iyi görüntülenebilmesi için damar yoluyla özel boya (kontrast maddesi) verilebilir.

S- Islem sirasinda ne hissedecegim?

MR görüntülemesi agrisizdir. Ancak bazi hastalar kapali yerde kalmaktan ya da hareketsiz durma zorunlulugundan rahatsiz olabilir. Incelenen bölgede hafif bir sicaklik hissedilebilir. Normal olan bu durum sizi rahatsiz ederse teknisyene bildirebilirsiniz. Kontrast uygulanmasi gerektiginde, injeksiyon bölgesinde soguma ya da rahatsizlik hissedebilirsiniz. Hastalari en çok aletin içinden gelen yüksek sesli tikirtilar rahatsiz etmektedir. Bu durumda kulak tikaçlari ise yarayabilir.

S-Sonuçlari kim yorumlar?

MR görüntülemesi ve diger radyolojik görüntülemeler konusunda deneyimli bir radyolog sonuçlari inceleyerek, yazili bir rapor halinde doktorunuza iletir. Doktorunuz sonuçlari size açiklar.

S-Islemin yararlarini ve risklerini karsilastirabilir misiniz?

Yararlari:

Beynin ve bas bölgesindeki diger yapilarin görüntüleri, diger tekniklere göre daha ayrintili ve nettir. Kullanilan boya maddesinin (kontrast) allerjik reaksiyona yol açma olasiligi klasik x isinli grafilere ya da BT'ye göre daha düsüktür ve hasta radyasyona maruz kalmaz. MR ile, diger görüntülemelerde kemik dokusu tarafindan gizlenebilen bazi bozukluklar saptanabilir. MR anjiyografisi (MRA) olarak adlandirilan bir MR yöntemi ile, beyindeki damarlar genellikle kontrasta ihtiyaç kalmaksizin görüntülenebilir. Bu kontrast maddesinin allerjik reaksiyona yol açma olasiligi son derece düsüktür. Bazi yeni MR sistemleri beynin fonksiyonlarini yansitabilir ve böylelikle inmeleri son derece erken evrede saptayabilir.

Riskler:

Farkedilmeyen metal bir protez güçlü manyetik alandan etkilenebilir. MR görüntülemesi genellikle gebeligin ilk 12 haftasinda yapilmaz. Son derece gerekli görülmedigi sürece gebe kadinlarda ultrason gibi diger yöntemler kullanilir.

S-Bas bölgesindeki MR görüntülemesinin kisitli yönleri nelerdir?

Kemik doku klasik x isinlariyla daha iyi görüntülenir. Bunun disinda, agir kanamali hastalarda BT tercih edilir. Kimi zaman MR'da tümör ve ödemi ayirt etme güçlügü yasanabilir. Ayrica kalsiyum içeren tümörlerde, kalsiyumu saptamaz. Birkaç istisna disinda, vücuttaki metal protezler genellikle islemin güvenle gerçeklestirilmesine engel olmazlar. Bu istisnalari ögrenmek için doktorunuzdan bilgi aliniz. Islem gebeligin erken evrelerinde dikkatle kullanilmalidir. MR görüntülemesi genellikle BT'den daha pahalidir.