Epilepsi Nedir?
Epilepsi ne sıklıkla ve kimlerde görülür?
Epilepsi nüfusun yaklaşık olarak binde 5’ini etkiler ve her yaşta görülebilir. Risk faktörlerinin arasında ailede epilepsi öyküsünün olması, kafa travması ya da beyne herhangi bir şekilde zarar gelmiş olması sayılabilir.
Epilepsinin belirti ve bulguları nelerdir?
Belirti ve bulguların şekli çok değişiklik gösterir. Bazı hastalarda gözlerin dalması, bir yere bakakalma gibi olan nöbetler bazılarında çok şiddetli kasılmalarla havale geçirmeye kadar gidebilir. Bazı hastalar nöbetlerin geleceğini anlayabilirler. Bir koku, farklı bir duyu veya duygusal değişiklikler nöbetten önce kendini gösterebilir.
Epilepside tanı nasıl konur?
Tanı süreci dikkatli bir öykü alma ile başlar. Yapılan elektroensefalografik (EEG) incelemede beyin içinde havale odaklarının varlığı gösterilebilir. Nöbetler arasında EEG normal olabilir, bu nedenle uzun dönemli EEG çekimi yapmak gerekebilir. Hekim diğer kan testlerinin yanı sıra CT, MRI ve boyun omurilik sıvısı incelemesi sonuçlarını da görmek isteyebilir.
Epilepsi iyileşir mi? Hastaları ileride nasıl bir yaşam bekler?
Epilepsi kronik, yaşam boyu süren bir hastalık olabilir. Bazı kişilerde ilaç ihtiyacı yıllar içinde azalıp tamamen ortadan kalkabilir. Bazı çocukluk çağı epilepsileri yaş ilerledikçe düzelir. Nöbetlere bağlı olarak yaşam kaybı veya beyin hasarı çok nadir görülür, ancak nöbet çok uzun sürerse ya da çok kısa süre içinde birden çok nöbet geçirilirse hasta kaybedilebilir. Ölüm ya da beyin hasarı, nöbet sırasında çok uzun bir süre boyunca nefes alınamamasına bağlı olarak oksijensizlikten dolayı ortaya çıkar.
Araba kullanırken ya da tehlikeli araç gereçle çalışırken nöbet geçirme sonucunda da hayatı tehdit edecek durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle nöbetleri kontrol altına alınamamış epilepsi hastalarında bu etkinliklerin engellenmesi gerekebilir.
Epilepsi nedeniyle hastaların başına gelebilecek kötü durumlar nelerdir?
Epilepsi hastaları şu istenmeyen durumlarla karşı karşıya kalabilirler:
- Çok uzun süre nöbet geçirme, ya da üst üste nöbet geçirme
- Nöbet sırasında düşme, bir taraflara vurma ya da kendini ısırma nedeniyle yaralanmalar
- Araba ya da herhangi bir makina kullanırken nöbet geçirme sonucu oluşan yaralanmalar
- Nöbet sırasında akciğerlere sıvı kaçması sonucu oluşan zatürreeler
- Kalıcı beyin hasarı (inme ya da diğer)
- Öğrenme güçlüğü
- Ilaçların yan etkileri
- Epilepsi ilaçlarının çoğu doğumsal anomalilere neden oldukları için hamile kalmayı düşünen kadınların bu durumu hekimleriyle konuşmaları önemlidir.
Epilepsi önlenebilir mi?
Epilepsiyi önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Ancak uygun beslenme ve yeterli uyku, alkol ve uyuşturuculardan uzak durulması, epileptik hastalarda nöbet oluşumunu azaltabilir. Riskli etkinlikler sırasında kafaya kast takılması kafa travmasını önleyerek buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek olan epilepsi riskini azaltır.
Epilepsi tedavisi nasıl yapılır?
Tekrarlayan nöbetler için altta yatan bir neden belirlenmişse bu nedenin tedavi edilmesi önemlidir. Bu, enfeksiyonların tedavisi, beyin tümörü ya da diğer beyin hastalıklarının cerrahi tedavisi anlamına gelebilir. Ağızdan alınan ilaçlarla nöbetler kontrol edilmeye çalışılır. Bu ilaçlarda kişiye özel doz ayarlaması yapmak önemlidir. Alınan ilacın tipi nöbetin tipine göre değişir. Bazı ilaçların kan düzeylerinin dikkatli bir şekilde izlenmesi ve ayarlanması gerekebilir.
Bazı hastalarda birçok ilaç kullanılmasına rağmen nöbetler kontrol altına alınamaz. Buna refrakter epilepsi adı verilir. Bu durumda nöbetleri oluşturan anormal hücrelerin çıkartılması için cerrayi bir girişim uygun olabilir. Bazı hastalarda göğüs içine yerleştirilen bir aletle vagus siniri üzerine uyarı yapılarak nöbetlerin önlenmesine çalışılabilir.
Epilepside cerrahi tedavi kime yapılır?
Epilepside cerrahi tedavi yapılabilmesi için hastada aşağıdaki özelliklerin olması gereklidir:
- Nöbetlerin gerçek nöbet olması, yalancı nöbet olmaması gerekir.
- Hastanın standart tıbbi tedaviyi denemiş ve bundan yarar görmemiş olması, ya da ilaçlara karşı vücudunun şiddetli tepki vermiş olması gerekir
- Nöbetlerin her zaman beynin tek bir tarafında başlıyor olması gerekir
- Beyin içinde nöbetlerin başlatıldığı bölgenin konuşma, hafıza, görme gibi önemli fonksiyonlarla ilişkili olmaması gerekir.