Nükleer tıp radyolojinin alt dallarından birisidir. Elde edilen görüntüler, hastaya damar yoluya ya da ağızdan verilen radyoaktif bir maddenin yaydığı enerjilerin saptanmasına dayanır. Hasta bu işlem sırasında standart röntgenlerdekine benzer düzeyde radyasyon alır.

S-Nükleer tıp hangi amaçla kullanılır?

Nükleer tıp görüntüleri aşağıdaki amaçlarla kullanılabilir:

S- İşlem için ne tür hazırlıklar yapmalıyım?

Genellikle özel bir hazırlık gerekmese de, mideyle ilgili incelemelerde test öncesindeki öğünü atlamanız gerekebilir. Böbrekler görüntüleneceği zaman test öncesinde bol miktarda su içmeniz istenebilir.

S- Nükleer tıp aletlerinin görünümü nasıldır?

Hasta görüntüleme sırasında yatar durumda olduğu için genellikle yalnızca özel nükleer görüntüleme kamerasını görebilecek durumda bulunur. Bu kamera, vücudun değişik bölgelerini görüntülemeyi kolaylaştıran metal bir kutu içerisindedir. Kamera bilgisayarlı tomografideki gibi büyük ve yuvarlak bir yapı da olabilir veya masanın altında görülmeyecek bir konumda bulunabilir.

Yakındaki bir bilgisayar masasında -ki bu masa başka bir odada da olabilir- elde edilen veriler işlemden geçirilir.

S- Nükleer tıp görüntülemelerinin mekanizması nedir?

Size damar yoluyla ya da kimi zaman ağız yoluyla verilen az miktarda radyoaktif madde spesifik (özgül) organ sistemlerinde toplanır. Bu madde ? (gama) ışınları yayar. Gama kamerası ışınları saptar ve bilgisayar aracılığıyla organ ve dokuların görüntüleri oluşturulur ve ölçümler yapılır.

S- İşlem nasıl uygulanır?

Radyoaktif madde genellikle bir toplardamardan verilir. Yapılan testin türüne göre, injeksiyondan hemen sonra, bir iki saat sonra ya da birkaç gün sonra görüntüleme yapılır. Görüntülemenin süresi 20-45 dakika arasında değişir.

Bazı radyoaktif maddeler kimi organlarda diğerlerine göre daha fazla biriktiği için, kullanılan madde üzerinde çalışılan bölgeye göre değişir. Radyoaktif maddenin incelenecek olan organda birikmesi yalnızca birkaç saniye sürebileceği gibi, birkaç gün de sürebilir. Bu nedenle görüntüleme zamanları arasında önemli farklılıklar vardır.

Görüntüleme sırasında hastanın mümkün olduğunca hareketsiz kalması istenir. İşlemden sonra bir nükleer tıp uzmanı görüntülerin kalitesini kontrol eder.

S-İşlem sırasında ne hissedeceğim?

Damar yoluyla yapılan injeksiyon sırasında bir miktar rahatsızlık hissedilebilir. Bazı özel görüntülemelerde mesaneye yerleştirilen bir kateter de geçici süre rahatsızlığa neden olabilir. Kimi hastalar masada hareketsiz olarak yatmayı da rahatsız edici bulabilmektedir.

Verilen radyoaktif maddenin çoğunluğu idrar ya da dışkıyla atılır; geri kalanı ise radyoaktivitenin doğal kaybına bağlı olarak ortadan kalkar.

S-Sonuçları kim yorumlar?

Sonuçlar nükleer tıp uzmanları tarafından yorumlanır ve testin sonuçları, testi isteyen hekime yazılı bir raporla iletilir. Sonuçların yorumlanması, yazılması ve iletilmesi için genellikle bir iki gün gerekir.

S-İşlemin risklerini ve yararlarını karşılaştırır mısınız?

Yararlar:

Nükleer tıp görüntülemesinin sağladığı fonksiyonel bilgiler kendine özgüdür ve diğer görüntüleme yöntemleriyle elde edilebilecek bilgiler değillerdir. Pek çok hastalıkta nükleer tıp görüntülemesi tanı ve -eğer varsa- uygun tedavi için en yararlı bilgileri sağlar. Eksploratif (tanı amaçlı) cerrahiyle karşılaştırıldığında nükleer görüntülemeler çok daha az travmatiktir ve kullanılan radyoaktif maddeye karşı alerjik reaksiyon son derece nadirdir.

Riskler:

Nükleer tıp görüntülemesi sırasında hasta küçük dozda radyasyona maruz kalır. Nükleer tıp görüntülemeleri 50 yılı aşkın bir süreden beri kullanılmaktadır ve böylesine düşük dozların uzun dönemde bilinen herhangi bir olumsuz etkisi yoktur. Diğer tüm radyografik işlemlerde olduğu gibi bu işlemde de gebelik olasılığı mutlaka hekime bildirilmelidir. Genel bir kural olarak, gebelerin radyasyondan mümkün olduğunca kaçınmaları gerekir. Radyoaktif maddeye karşı alerjik reaksiyon gelişebilse de, bu son derece ender görülen bir durumdur.

S-Genel Nükleer Tıbbın kısıtlı yönleri nedir?

Nükleer tıp görüntülemeleri genellikle zaman alıcı işlemlerdir. İşlem için bir maddenin uygulanması, görüntülerin elde edilmesi ve sonuçların yorumlanması gerekir. Radyoaktif maddenin üzerinde çalışılan organda birikmesi saatler ya da günler sürebilir. Görüntüleme süresi de 3 saati bulabilmektedir. Ancak yeni cihazlarda görüntüleme süresi önemli ölçüde azalabilmektedir.