Kan damarlarinin X isinlari kullanilarak görüntülenmesine anjiyografi adi verilir. Bu islem vücudun degisik bölgelerinde damarlardaki degisik sorunlari (örn. daralma, genisleme vs.) saptamakta kullanilabilir. Kateterli anjiyografide incelenecek olan bölgenin atardamarina bir kateter yerlestirilerek X isinlariyla görüntülemeyi saglayan bir madde (kontrast maddesi) injekte edilir.

S- Islem en sik hangi amaçla kullanilir?

Kan damarlarindaki tikanikliklarin, daralmalarin ya da genislemelerin saptanmasi veya iç kanama noktalarinin belirlenmesi için bu islem sik kullanilmaktadir. Bu yöntemin kullanim alanlari arasinda sunlar bulunmaktadir:

Koroner baypas ameliyatlarina hazirlik yapmak, en iyi cerrahi yaklasimi belirlemek, damarlarin küçük cerrahi gereçler kullanilar içeriden tamir edilmesine ya da damarlarin açik tutulmasini saglayan aletlerin yerlestirilmesine yardimci olmakta da anjiyografi kullanilabilmektedir.

S- Anjiyografiye nasil hazirlanmam gerekir?

Sakinlestirici kullanilacaksa islemden önceki 4-8 saatlik zaman diliminde, herhangi bir yiyecek ya da içecek (ilaçlari almak için gereken birkaç yudum su disinda) almamaniz gerekebilir. Bu konuyla ilgili olarak hastanenizin kurallarini mutlaka ögrenin. Anjiyografiyi izleyen 24 saatlik süre boyunca, damar yoluyla uygulanan sakinlestircilerin etkisinden ötürü tasit kullanmamaniz gerekebilir. Ayrica gözlem altinda bulundurulmaniz gerekecegi için, yasadiginiz yer bir saatten uzak mesafedeyse, geceyi hastanede geçirmeniz istenebilir.

Ayni gün eve dönecek olan hastalarin kendilerini eve birakacak bir tasit ayarlamalari gerekir. Islemden önce hastanede verilen giysiyi giymeli, mücevherlerinizi çikarmali ve mesanenizi bosaltmalisiniz. Ayrica islemden önce böbrek ve pihtilasma fonksiyonlarinizin normal oldugu kesinlestirmek için kan alinir ve damar yolu açilir.

Islemin gerçeklestirilebilmesi için hekiminizin yapacagi açiklamadan sonra izin belgesini imzalamaniz gereklidir. Alerjik bünyeye sahip olan ya da gebe kalma olasiligi bulunan hastalarin islemden önce bunu mutlaka hekimlerine bildirmeleri de önem tasir.

S-Anjiyografi için kullanilan gereçlerin özelliklerini tanimlar misiniz?

Kullanilan kateter uzun plastik bir tüptür. Çapi yaklasik olarak bir makarna seridinin çapina benzer. Görüntüleme için kullanilan X isinlarini yayan tüp, hastanin üzerinde yattigi masanin altinda yer alir. Hastanin üzerindeki bir aygit ise hastanin vücudundan geçen geçen X isini sinyallerini yogunlastirip çogaltarak bir televizyon ekranina gönderir.

S- Anjiyografinin mekanizmasini anlatabilir misiniz?

Tipki normal bir röntgen incelemesinde oldugu gibi, kateterli anjiyografide de hastanin vücudundan geçen X isinlari farkli dokular tarafindan farkli ölçüde emilir ve buna bagli olarak dokular farkli görüntü verir. Kateterin içinden uygulanan bir boya (ya da kontrast maddesi) kan damarinin ayrintili biçimde görüntülenmesini saglar. Elde edilen görüntüler bilgisayara ya da filme kaydedilir ve böylelikle gerektigi kadar tekrarlanmalari saglanir.

S- Islem nasil uygulanir?

Size damar yoluyla verilecek olan düsük doz bir sakinlestirici uyumadan rahatlamanizi saglar. Giris noktasi genellikle bacaginizin üst bölümündeki femoral arterdir (atar damar). Bölgenin derisi temizlenip tiraslandiktan sonra, agriyi hissetmemeniz lokal anestetik enjekte edildikten sonra küçük bir kesi yapilir. Bu kesiyi kullanan radyolog kateteri arterleriniz (atar damarlariniz) araciligiyla istenen bölgeye kadar ilerletir ve ardindan görüntülemeyi saglayan boyayi injekte eder. Bu asamada çok sayida X isini görüntülemesi yapilir. Islem tamamlaninca kateter çikartilir giris noktasi yaklasik olarak 10 dakika basinç uygulanarak kapatilir. Bunun için özel aletler de kullanilabilir. Duruma göre islemden sonra 2-6 saat kadar sirtüstü yatmaniz gerekebilir. Bu zaman diliminde, kateterin giris noktasinda kanama, sisme ya da agri olup olmadigi izlenir. Islem bir saatten kisa sürebilecegi gibi, birkaç saati de alabilir.

S-Islem sirasinda neler yasayacagimi söyleyebilir misiniz?

Lokal anestetik uygulanirken bir batma hissedersiniz. Ama lokal anestezi islemin geri kalan kismini agrisiz geçmesini saglar. Kateterin arterinize girisini hissetmeseniz de, damar içine boya maddesi verildiginde sicaklik ya da yanma hissedilebilir. Belki de islemin en güç yani birkaç saat boyunca dümdüz yatmak zorunda olmaktir.

S-Islemin riskleri ve yararlari nedir?

Yararları

Non-invazif (vücuda giris yapmadan uygulanan) görüntüleme teknikleriyle karsilastirildiginda kateter anjiyografisi kan damarlarinin çok ayrintili ve net bir görüntüsünü verir ve özellikle cerrahi girisim ya da perkütanöz girisim planlanan hastalarda yararlidir. Bilgisayarli tomografi (BT) ya da manyetik rezonans görüntülemesinin (MR) tersine, kateter kullanildiginda tek bir islemle hem tani konulabilir hem de tedavi uygulanabilir. Örnegin arterde daralma saplandiginda anjiyoplasti uygulanip stent yerlestirilebilir.

Riskler

Uygulanan boyaya karsi allerjisi olanlarda deri reaksiyonu, kan basincinda azalma, soluma güçlügü ve hatta bilinç kaybi olabilir. Küçük bir risk olsa da kateterin ucunda olusan bir pihti, arteri tikayip damari yeniden açmak için operasyon gerektirebilir. Kontrast maddesi idrardan atilirken böbrekler hasar görebilir ya da zaten hastalikli olan böbreklerin durumu kötülesebilir. Çok nadiren kateter arteri delerek iç kanamaya yol açabilir. X isiniyla görüntüleme yapilirken hastanin güvenligini saglamak için, karinda ve pelviste görüntülenen bölgelerin disindaki bölgeler kursunlu bir örtü ile kapatilir. Gebe kalma olasiligi bulunanlar bu durumu mutlaka bildirmelidir.

S- Kateter anjiyografisinin kisitli yönleri var midir?

Böbrek fonksiyonlari bozuk hastalar ve özellikle de diyabetik hastalar islem için iyi adaylar degillerdir. Iyotlu kontrast maddelerine karsi allerjisi olan kisilerde islem öncesinde steroid uygulanmasi riski azaltabilir. Kanama bozuklugu olan kisilerde kateter anjiyografisi sirasinda çok dikkatli olunmalidir.