MR Anjiyografisi (MRA)

Manyetik rezonans (MR) görüntülemesi, vücuttaki organ ve dokularin son derece ayrintili görüntülerini olusturabilen bir tekniktir. MR görüntülemesinde x isinlari kullanilmaz. Bunun yerine, hasta güçlü bir manyetik alan altinda radyo dalgalarina maruz birakildiginda ortaya çikan elektromanyetik enerji ölçülür. Ölçülen enerji bilgisayar tarafindan analiz edilerek iki ya da üç boyutlu görüntüler olusturulur. MR anjiyografisi (MRA) kalp hastaliklari, inme ve damar bozukluklarinin tani ve tedavisinde kullanilir. Islem için genellikle kontrast maddesi (özel radyolojik boya) gerekmese de, günümüzde MR görüntülerinin daha da net olmasini saglayan bazi özel maddeler kullanilabilmektedir. MRA agriya yol açmaz ve manyetik alanin dokular üzerinde bilinen olumsuz etkisi yoktur.

S-Islem en sik hangi amaçla kullanilir?

S-Islem için ne tür hazirliklar yapmam gerekir?

MRA'da kullanilan manyetik alan, vücutta demir içeren her nesneyi çeker (örn. kalp pili, rahim içi araç, damar yolu, çiviler, vidalar, metal içeren damar yollari vs.). Islemden önce bu konuyla ilgili olarak size bir soru formu verilir. Daha önce vücudunuza kursun girip girmedigi, metallerle çalisip çalismadiginiz ya da eklem protezi taktirip taktirmadiginiz hakkinda bilgi edinilir. Kuskulu durumlarda metal nesneleri saptamak için röntgen çektirilebilir. Radyologuzu dislerinizdeki dolgular konusunda da bilgilendirmelisiniz. Islemden önce her türlü mücevher, gözlük, isitme cihazi, toka ve çikartilabilecek olan dis protezlerini çikartmaniz gerekir. Bazi peruklarda metal parçalar bulundugu için bunlarin da çikartilmasi gerekir. Ayrica allerjiler ve gebelik olasiligi konusunda da radyolog bilgilendirilmelidir.

MRA için eriskinlerin aç ya da tok olmasi farketmez (tersi belirtilmedigi sürece). Ancak sedatif (sakinlestirici) ilaç uygulanacak olan küçük çocuklarin islemden önce 4 saat boyunca yememeleri ve içmemeleri gerekir. Bu tür kurallarla ilgili olarak MRA yaptiracaginiz merkezden bilgi aliniz. Kapali yerde kalma korkusu (klostrofobi) olan hastalara sakinlestirici verilebilir.

S- MRA aygiti neye benzer?

Klasik MR aygiti dairesel bir miknatisla çevrili büyük bir tüptür. Hasta, miknatisin içine dogru hareket ettirilebilen tekerlekli bir yatak üzerinde yatar. Son yillarda hastalar için daha pratik olan aygitlar giderek daha sikkullanilmaktadir. Bu yeni aygitlar eskilerine göre kisa ve daha genistir ve hastayi tamamen içine almazlar. Hatta C seklinde olan yeni aygitlarin bazilari hastanin çevresini tamamen açikta birakirlar ve klostrofobi (kapali yerde kalma korkusu) egilimi olan hastalar için çok uygundurlar. Bunun tek dezavantaji, görüntü kalitesinin her zaman çok iyi olmamasidir.

S-Aygitin çalisma mekanizmasi nedir?

Hasta güçlü bir manyetik alanda radyo dalgalarina maruz birakildiginda elde edilen veriler bilgisayar tarafindan doku kesitlerini yansitan görüntülere dönüstürülür. Islem sirasinda her açidan ve her düzlemde görüntüleme yapilabilir. Elde edilen görüntüler son derece ayrintili ve nettir. Böylelikle hastalik ya da hasara bagli en küçük degisiklikler bile saptanabilir. MRA sirasinda, degisik yapilari (örn. arterler) görüntülemek için özel ayarlar kullanilir.

S-Islem nasil uygulanir?

Hasta özel bir masaya yatirilarak, MR aygitinin içindeki açik bölüme yerlestirilir. Tipik bir MR islemi sirasinda her biri 2-15 dakika kadar süren 2-6 görüntüleme seansi gerçeklestirilir. Yapilan incelemenin türüne göre, islem 10 ila 60 dakika arasinda sürebilir. Elbiselerin çikartilmasi, damar yolu açilmasi ve sorularin yanitlanmasi için gereken süre buna dahil degildir. Kontrast madde gerektiginde, gadolinyum adi verilen bir madde damar yolundan injekte edilir ve böylelikle kan damarlari çevredeki dokulardan ayirt edilebilir.

Radyolog ve teknisyen görüntüleme sirasinda odada bulunmazlar, ancak hasta mikrofonlar araciligiyla istedigi zaman iletisim kurabilir. Bazi merkezlerde bir yakinin ya da annebabanin görüntüleme odasinda kalmasina izin verilmektedir. Islem tamamlandiginda, daha fazla görüntüye gerek olup olmadigini belirlemek için bir süre daha beklemeniz istenebilir.

S- Islem sirasinda neler hissedecegim?

Islem sirasinda rahat olabilmeniz için elden gelen her türlü çaba gösterilecek olsa da, kimi zaman aygit yüzünüzden yalnizca 3-5 santimetre uzakta olacaktir. Bu tür kapali ortamlarda kendisini rahatsiz eden kisilerde hafif bir sakinlestirici hemen her zaman etkilidir. Kimi zaman incelenen bölgede iliklasma hissedebilirsiniz. Bu normaldir, ama rahatsiz oluyorsaniz teknisyene bildirmekten çekinmeyin. Damar içine verilen kontrast maddesi de damar yolu bölgesinde rahatsizliga yol açabilir. Aygitin içinden çikan vurma ya da çarpma sesi gibi yüksek seslerden rahatsiz olan hastalarda kulak tikaci kullanilabilir.

S-Sonuçlari kim yorumlar?

MR konusunda deneyimli bir radyolog sonuçlari yorumlar ve bulgulari hekiminize yazili olarak iletir. Hekiminiz bu bulgulari size açiklar.

S-İşlemin yararlarini ve risklerini karsilastirir misiniz?

Yararları

Kateter yerlestirmek zorunda kalmaksizin kan damarlari ve kan akisi konusunda ayrintili bilgi edinilir. Böylelikle arterleri yaralama riski ortadan kalkar. Islemin gerçeklestirilmesi ve hastanin iyilesmesi için gereken süre, klasik kateter anjiyogramina göre daha kisadir. MRA kateter anjiyografisine göre daha ucuzdur ve hasta x isinlarina maruz kalmaz. Kateter anjiyografisi ya da CT anjiyografisinin tersine, MRA'da iyot içermeyen ve allerjik reaksiyona ve böbrek hasarina yol açma olasiligi son derece düsük olan bir kontrast maddesi (radyolojik boya) kullanilir. MRA'nin pek çok kan damarinin yüksek kaliteli görüntülerini verebilmesi, allerjik hastalar için çok yararli bir seçenek olmasini saglar. Kateterli anjiyografi ya da CT anjiyografisindeki gibi, MRA'da da sonuçlar cerrahiye duyulan ihtiyaci ortadan kaldirabilir. Cerrahiye ihtiyaç duyulsa bile, görüntüler sayesinde daha dogru bir cerrahi yaklasim kullanilir.

Riskler

MR anjiyografisi dahil olmak üzere MR görüntülemelerinin hiçbirinde isleme bagli oldugu kesinlikle bilinen yan etkiler yoktur. Sakinlestiricilere yanit vermeyen klostrofobilerde, baska bir görüntüleme yöntemi kullanilabilir. Hastada farkedilmemis metal protezler, güçlü manyetik alandan etkilenebilirler. Ayrica protez incelenen bölgeye yakin oldugunda yüksek kaliteli görüntüler elde etmek zorlasabilir. Gebeligin ilk üç ayinda, mutlaka MRA gerektiren bir durumdan kuskulanilmadigi sürece, ultrason tercih edilir. MR görüntülemesinin fetus üzerindeki etkileri bilinmemektedir. Genel bir kural olarak, son derece gerekli bulunmadigi sürece gebelikte MR ve diger tani amaçli görüntüleme yöntemlerinden kaçinilmalidir. Emziren annelerin, kontrast maddesindeki gadolinyum vücuttan tamamen atilana kadar anne sütünü vakumla çikartmalari gerekebilir.

S- MR anjiyografisinin kisitli yönleri nelerdir?

CT anjiyografinin tersine MRA'da kalsiyum görüntülenemez. Kalp pili, nörostimülatör protezi, metalik kulak protezi ya da göz küresi içerisinde metalik nesne bulunan hastalarda MRA'dan kaçinilmalidir. Vücudunda mermi parçasi bulunan ya da insülin veya kemoterapi verilmesini saglayan aygitlar yerlestirilmis olan kisilerde de MRA'dan kaçinilmasi gerekir. Asiri yogun klostrofobi yasayan hastalarin yaninda sedasyonun (sakinlestirici etkinin) derecesini izlemek üzere saglik personeli bulundurulmalidir.

MRA görüntüleri henüz klasik anjiyografideki kadar net degildir ve islem özellikle küçük damarlarda yetersiz kalabilmektedir. Kimi zaman MRA'da arterler (atardamarlar) ile venlerin (toplardamarlar) görüntülerini ayirma güçlügü yasanabilir.